ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೯೫

ಪಾಪವೇ ಭಾರವದು ಭೂಮಿ ಭಾರಕ್ಕಿಂತ

ಆಪಕಿಂತಲು ತಿಳಿಯು ಬೆಳಗುವ ಜ್ಞಾನ |

ಕೋಪವೇ ಪ್ರಖರವದು ರವಿಯಶಾಖಕ್ಕಿಂತ

ಜ್ಞಾಪಕವಿರಲಿ ಸದಾ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೪೭೧||

ಮನವಿಟ್ಟು ಕಲಿತಿರುವ ಅಕ್ಕರವು, ವಿದ್ಯೆಗಳು

ತನು ಮಣಿಸಿ ಬೆವರಿಳಿಸಿ ಗಳಿಸಿದಾ ಧನವು |

ಇನಿತಾದರೂ ಆರ್ತರಿಗೆ ಮಾಡಿದಾ ದಾನ

ಕೊನೆವರೆಗೆ ಕಾಯುವವು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೪೭೨||

ಆರ್ತ = ದುಃಖಿತ

ಕೊಟ್ಟು ಕೊರಗದಿರು ಏನೋ ಕಳೆದಿಹಿದು ಎಂದು

ಕೊಟ್ಟದ್ದು ತಪ್ಪದೇ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬಹುದು |

ಕೊಟ್ಟಿರಲು ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಪ್ರೀತಿಯನು, ಬರುವುದದು

ಬೆಟ್ಟದಷ್ಟಾಗುತಲಿ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೪೭೩||

ನೋಯಿಸದೆ ಇದ್ದಾಗ ತಂದೆತಾಯಿಯ ಮನಸು

ಬೇಯಿಸದೆ ಇದ್ದಾಗ ಕೋಪದಾಗ್ನಿಯಲಿ |

ತೋಯಿಸದೆ ಇದ್ದಾಗ ಕಣ್ಣೀರ ಧಾರೆಯಲಿ

ಹಾಯಾಗಿ ಇರುವೆ ನೀ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೪೭೪||

ಬದಲಿಸದು ತಪ್ಪರಿವು ನಡೆದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು

ಬದಲಿಸದು ಕಾತುರವು ಮುಂದೆ ನಡೆಯುವುದ |

ಎದೆಯಿರಿಸು ಇಂದನ್ನು ಉಪಯುಕ್ತ ವಾಗಿಸಲು

ಮುದ ಬಹುದು ಕದ ತೆರೆದು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೪೭೫||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೬೪

ಚಿಕ್ಕ ಬೀಜದೊಳಗಿದೆ ದೊಡ್ಡ ಮರದಾ ನಕ್ಷೆ

ಚೊಕ್ಕದಲಿ ಮೊಳೆತು ಬೆಳೆಯುತ್ತ ಮರವಾಯ್ತು |

ಸಿಕ್ಕ ಸಂಸ್ಕಾರವೇ ರೂಪಿಸಿದೆ ಎಳೆಯರನು

ಲೆಕ್ಕವದು ತಪ್ಪುವುದೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೧೬||

ರಂಗಾದ ದಿರಿಸುಗಳು ದೇಹಕ್ಕೆ ಸಿಂಗಾರ

ಬಂಗಾರ ದೊಡವೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ ಹೊಳಪು |

ಲಂಗು ಪಾವಿತ್ರ್ಯಸುಖ ಜ್ಞಾನ ಬಲ ಪ್ರೇಮಗಳು

ಸಿಂಗಾರ ಒಳಮನಕೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೧೭||

ಲಂಗು = ಕುದುರೆಯ ಬಾಯಿಗೆ ಹಾಕುವ ತಡೆ

ಕೊಟ್ಟು ಹೋಗುತಿರು ಮನುಜಾ ನಿನ್ನದೆಲ್ಲವನು

ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಲುಬೇಕು ಎಷ್ಟಿದ್ದರೇನು |

ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವೆ ಮೂಟೆಯಲಿ ಪಾಪಪುಣ್ಯಗಳ

ಚಟ್ಟ ಹತ್ತುವ ಮೊದಲು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೧೮||

ತ್ರಿಗುಣಗಳ ಜಗದಿ ಚಾತುರ್ವರ್ಣಗಳ ಸೃಷ್ಟಿ

ಭಗವಂತ ತೋರಿದಾ ಕಾಯಕದ ದಾರಿ |

ಅಗಣಿತದ ವರ್ಣಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಮಾನವನು

ಮಿಗವಾಗಿ ಮೆರೆಯುತಿಹ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೧೯||

ಉಳಿತಾಯ ಮಾಡುವುದು ಎಂತು ಈ ಕಾಲದಲಿ

ಕಳೆಯುವಾ ದಾರಿಗಳು ಹೆಚ್ಚುತಿವೆ ನಿತ್ಯ |

ಕೊಳಲಿನಾ ಸಂಗೀತ ಮಧುರವಾಗುವುದೆಂತು

ಕೊಳಲಿನಲಿ ಬಹುರಂಧ್ರ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೨೦||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೧೯

ಮರಣದಾ ಹೆಮ್ಮಾರಿ ಕಾಡಿಹುದು ದಿನರಾತ್ರಿ

ಮರೆಯದಿರಿ ವೈದ್ಯಜನ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಸಲಹೆ |

ಇರುಳು ಕಂಡಿಹ ಬಾವಿಯಲಿ ಹಗಲು ಬೀಳುವುದೆ

ಕುರಿಗಳಾಗುವುದೇಕೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೯೧||

ಕೀಟ ಕೀಳೆನುವವರು ಮೂಢಮತಿಗಳು ಕೇಳಿ

ಕೀಟವಿಲ್ಲದೆ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ವಿರಳ |

ಮೇಟಿಯಾ ಶ್ರಮವೆಲ್ಲ ನೀರಿನಲಿ ಹೋಮವೇ

ಕೀಟವಿರೆ ಊಟವಿದೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೯೨||

ದಾನ ಕೊಡುವುದು ಲೇಸು ಕುಡಿಕೆಯಲಿಡುವ ಬದಲು

ದೀನ ದುರ್ಬಲರಿಂಗೆ ಹಸಿವನೀಗಿಸಲು |

ದಾನ ನೀಡುವುದ ಸತ್ಪಾತ್ರರಿಗೆ ನೀಡಿದೊಡೆ

ದಾನಕ್ಕೆ ಸದ್ಗತಿಯು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೯೩||

ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಸತ್ಯ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಸೆಲೆ

ನಡೆಯಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಠೆ ಕರಗಳಲಿ ದಾನಗುಣ |

ಹಿಡಿಯೆ ಧರ್ಮದ ದಾರಿ ಮನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯು 

ಇರುವಲ್ಲಿ ನೀನಿರುವೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೯೪||

ಸಾಲುಮರಗಳ ಬೆಳೆಸಿ ನೆರಳನಿತ್ತರು ಹಿಂದೆ

ಸಾಲುಸಾಲಾಗಿ ಕತ್ತರಿಸುತಿಹೆವಿಂದು |

ಸಾಲವಾದರು ಕೂಡ ಬೆಳಸದಿರೆ ಮರಗಳನು

ಸಾಲಾಗಿ ಮಲಗುವೆವು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೯೫||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೬

ಏಕೆ ರಕ್ಷಿಸಿ ವರಾಹನೆ ಕರಪಿಡಿದೆಯೆನ್ನ  

ಸಾಕಾಯ್ತು ಬವಣೆ ಮನುಜನಿಗೆ ಮನೆಯಾಗಿ |

ಬೇಕು ಬೇಡಗಳು ಬರೆ ಹಾಕುತಿವೆ ದಿನನಿತ್ಯ

ನೂಕಿಬಿಡು ಸಾಗರಕೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೬||

ಇಂದು ರಮೆ ಒಲಿದಿರಲು ನಿಶಿತಮತಿಯಾಗಿರಲು

ಹೊಂದುವೆನು ಎಲ್ಲವನು ಎನಬೇಡ  ಬಂಧು |

ಮುಂದೆ ಸುಖ ಪಡೆಯಲಿಕೆ ದಾನವನು ಮಾಡಿದವ

ಮಂದಮತಿ ತಾನಲ್ಲ ಪರಮಾತ್ಮನೆ  ||೨೭||

ಚಿಂತೆಯೇ ಚಿಗುರುವುದು ಬೆಳೆದು ಮರವಾಗುವುದು

ಕುಂತಿರಲು ಸುಮ್ಮನೇ ಸೋಮಾರಿ ಗಂಡು |

ಬಂತು ಮಂಡೆಯಲಿ ಬರೆ ದೆವ್ವಗಳ ಕಾರ್ಖಾನೆ

ಕಂತೆ ಕೆಲಸವ ನೀಡು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೮||

ದೇಹದಣುಗಳ ಹಿಂಪಡೆವೆ ಬದಲಿಸುತ ನಿತ್ಯ 

ಮೋಹಗಳ ಹಿಂಪಡೆದು ಮೋಕ್ಷವನು ನೀಡು |

ದಾಹಗಳ ಹಿಂಪಡೆದು ನಿನ್ನ ದಾಸನ ಮಾಡು

ದೇಹಿ ಎನ್ನುವೆ ತಂದೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೯||

ಕೋಪವೇ ಬಂದಿರಲಿ ಮನಸುಗಳು ಬೆಂದಿರಲಿ

ತಾಪದಾ ನುಡಿ ಬೇಡ ಆತುರವು ಬೇಡ

ಜೋಪಡಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚುವುದಾವ ಲಾಭಕ್ಕೆ

ಆಪತ್ತು ಬೇಡೆಮಗೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೦||