ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೬೨

ತುಟಿಯಂಚಿನಲಿ ಬಂದ ನುಡಿಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆಯಿಲ್ಲ

ನಟನೆಯೆಂಬುದು ತಿಳಿಯೆ ಸಮಯಬೇಕಿಲ್ಲ |

ಸಟೆಯಾಡುವುದಕೆ ಸಮ ಎದೆಯ ನುಡಿಯಾಡದಿರೆ

ತಟವಟವ ತೊರೆದುಬಿಡು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೦೬||

ತಟವಟ = ಬೂಟಾಟಿಕೆ

ಕಸಬಿನಲಿ ಕೀಳ್ಯಾವ್ದು ಮೇಲ್ಯಾವ್ದು ಹೇಳಯ್ಯ

ಕಸವ ತೆಗೆಯುವುದರಲಿ ಕೀಳುತನವೆಲ್ಲಿ?

ಬಿಸುಡಿದರೆ ಕಸವನ್ನು ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿಯೇ

ಹೆಸರಾದೆ ಕೀಳ್ತನಕೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೦೭||

ಅನ್ನಕ್ಕೆ ಚಿನ್ನಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಕೆಯು ತರವೇನು

ಚಿನ್ನವನು ತಿನ್ನುವೆಯ ಹೊಟ್ಟೆ ಹಸಿದಿರಲು |

ನಿನ್ನ ಹೋಲಿಸಲೇಕೆ ಇನ್ನಾರದೋ ಜೊತೆಗೆ

ನಿನ್ನಬೆಲೆ ನಿನಗುಂಟು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೦೮||

ಕಾಲಚಕ್ರವು ತಿರುಗಿ ಮುನ್ನಡೆಸುತಿದೆ ಜಗವ

ಜಾಲವಿದು ಕಾಲದಲಿ ಖೈದಿಗಳು ನಾವು |

ಚಾಲಕನು ಕಾಣಸಿಗ ತಲುಪುವುದು ಎಲ್ಲಿಗೋ

ಕೇಳುವುದು ಯಾರನ್ನು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೦೯||

ದಾರಿದೀಪದ ಬೆಳಕು ದಾರಿಗೇ ಸೀಮಿತವು

ಕಾರಿರುಳ ಮನೆಗೆ ಬೆಳಕಾಗಲಾರದದು |

ನೂರಿರಲು ಶಿಕ್ಷಕರು ಬದುಕುವುದ ಕಲಿಸಲಿಕೆ

ತೋರುವರೆ ಒಳದೈವ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೧೦||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೪೭

ಹಾಲು ಹಾಲಾಹಲಗಳೆರಡು ಬೆರತಿರುವಂತೆ

ಜಾಲತಾಣಗಳು ಗೊಂದಲದ ರಸಪಾಕ |

ಹಾಲು ಕುಡಿಯುವ ಜಾಣ್ಮೆಯಿರಬೇಕು ಹಂಸದೊಲು

ಜಾಲಿಮರ ನೆರಳಾಯ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೧||

ಮದುವೆಯದು ಬಂಧನವೊ ಇಂಧನವೊ ಜೀವನಕೆ?

ಬದುಕಿನಾ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾಡುತಿದೆ ಯುವಜನರ |

ಕದವ ತೆರೆಯುವುದು ಸಂಘಟಿತ ಬದುಕಿಗೆ ಮದುವೆ

ನದಿಯು ಸಾಗರದೆಡೆಗೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೨||

ಆಗಸದೆಲ್ಲೆಯಲಿ ವಿಹರಿಸಲೇನು ಪಕ್ಷಿಗಳು

ಬಾಗಬೇಕಿದೆ ಬುವಿಯೆಡೆಗೆ ಉದರಕಾಗಿ |

ಹೋಗಿ ನಿಂತರು ಕೂಡ ಕನಸಿನಾ ಸಗ್ಗದಲಿ

ಸಾಗುವಳಿ ಬುವಿಯಲ್ಲೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೩|| 

ಬದುಕಿನಲಿ ಕಷ್ಟಗಳು ಬೆಂಬಿಡದೆ ಬರುತಿರಲು

ಕುದಿಯುತಿಹ ನೀರಿನಲಿ ಗುಳ್ಳೆಗಳ ಹಾಗೆ |

ಎದೆಗುಂದದಿರು ಕಾಲಚಕ್ರ ತಿರುಗುವುದು ತಾನ್

ಎದೆಯು ಹಗುರಾಗುವುದು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೪||

ಹಣದಾಸೆ ಮಣ್ಣಾಸೆ ಹೆಣ್ಣಾಸೆಗಳು ಮೂರು

ತೃಣವೆಂದು ತೊರೆದವರೆ ಸಾಧಕರು ನೋಡು |

ರಣರಂಗವಾಗೆ ಮನವೀ ರಕ್ಕಸರ ಮುಗಿಸೆ

ಗುಣವಂತರಾಗುವರು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೫||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೫೧

ಕತ್ತಲೆಯ ಕೂಪದಲಿ ಬೆಳಕು ಕಂಡರೆ ಹಬ್ಬ

ಎತ್ತಲಿಂದಲೆ ಬರಲಿ ಸುಜ್ಞಾನ ತಾನು |

ಸುತ್ತಲಿನ ದೀಪಗಳ ಭಕ್ತಿಯಲಿ ವಂದಿಸುವೆ

ಬೆತ್ತಲೆಯ ಮನದಿಂದ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೧||

ಉರುಳುತಿದೆ ಕಾಲವದು ಹಿಂದಿರುಗಿ ನೋಡದೆಯೆ

ತಿರುಗುತಿದೆ ಮನಸು ನೆನಪುಗಳ ಸುಳಿಯಲ್ಲೆ |

ಬರುವ ನಾಳೆಗಳ ಭಯ-ಆಸೆಗಳ ಬಲೆಯಲ್ಲೆ 

ಕರಗುತಿದೆ ದಿನವೊಂದು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೨||

ಪರಕೀಯ ದಾಸ್ಯದಲಿ ಬಳಲಿದ್ದ ಭಾರತಿಯೆ

ಅರಳಿರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಅಮೃತದಾ ಸ್ವಾದ |

ಕುರುಡಾಸೆ ಮಕ್ಕಳದು ಪಾತಕಿಗೆ ಮಣೆಹಾಕಿ

ತರದಿರಲಿ ಸಂಕೋಲೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೩||

ಸಸಿಯು ಟಿಸಿಲೊಡೆಯುವುದು ಎಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತಲಿರಲು

ಹೊಸ ಮೋಡ ಮೂಡುವುದು ಎಲ್ಲಿ ಆಗಸದಿ

ಬಸಿರ ಸೇರುವುದೆಲ್ಲಿ ಮರುಜನ್ಮದಲಿ, ಅರಿತ

ಜಸವಂತರಾರಿಹರು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೪||

ಭತ್ತದಲಿ ದೊರೆಯುವುದೆ ಬೇಳೆಯಾ ಕಾಳುಗಳು

ಹುತ್ತದಲಿ ಹಾವಿರದೆ ಹುಲಿಯಿರುವುದೇನು |

ಸುತ್ತಲಿನ ಜನ ತಪ್ಪು ಮಾಡುವುದು ಸಹಜ ಗುಣ

ಕತ್ತಿಯೆತ್ತದೆ ತಿದ್ದು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೫||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೫

ಬಾಳಿನಲಿ ಕಷ್ಟಗಳು ಎದುರಾಗೆ ಭಯವೇಕೆ?

ಕಾಲಚಕ್ರವು ತಿರುಗುತಿದೆ ನಿಲ್ಲದಂತೆ |

ಕಾಳರಾತ್ರಿಯು ಕರಗಿ ಹೊಂಬೆಳಕು ಮೂಡುವುದು

ಕಾಲಕ್ಕೆ ಎದುರಿಲ್ಲ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೧||

ಮೂಡಣದ ಕೋಣೆಯಲಿ ಉಷೆಯು ಕೆಂಪಾಗಿಹಳು

ಮೋಡದಾ ಸೆರಗನ್ನು ತಲೆಮೇಲೆ ಹೊದ್ದು |

ನೋಡುತಲೆ ಉದಯನನು ನಾಚಿನೀರಾಗಿರಲು

ಕಾಡಿನಲಿ ಹನಿಮುತ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೨||

ನಿಯತಕರ್ಮಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿ,  ಫಲಗಳನು

ಬಯಸದೆಯೆ ಕಾಯಕವ ಅನವರತ ನಡೆಸೆ |

ಜಯವನಿತ್ತರೆ ದೇವ ಕರಮುಗಿದು ಪಡೆಯುವೆನು

ದಯವು ನಿನ್ನದೆ ಬಲ್ಲೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩||

ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಮುಡಿದಿರುವ ಮುಗುದೆಯಾ ಮೊಗದಲ್ಲಿ

ಚೆಲ್ಲಿಹುದು ಚುಂಬಕದ ಚಂಚಲಿಸೊ ಚೆಲುವು |

ಕಲ್ಲೆದೆಯ ಕಾದಲನ ಕೋಪವನು ಕರಗಿಸಿರೆ

ಸಲ್ಲಿಸಿಹ ಸರಮಾಲೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪||

ಬೆಚ್ಚಿಹೆವು ನಾವುಗಳು ಕೋಮಲದ ಕುಸುಮಗಳು

ಚುಚ್ಚುವಿರಿ ಸೂಜಿಯಲಿ ಕುಣಿಕೆ ಬಿಗಿಯುವಿರಿ |

ಹುಚ್ಚರೇ ಶವದಮೇ ಲೇಕೆಶಯ ನದಿಬೇಕೆ  

ಮೆಚ್ಚದಿರು ಮನುಜರನು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫||

ಕಾಲಚಕ್ರ

ಯುಗದ ಅಂತ್ಯದ ಬೀಜಕೆ,
ಯುಗದ ಆದಿಯ ಮೊಳಕೆ.
ಜಗಕೆ ಹಸಿರು, ಮನಕೆ ಹಸಿರು,
ಹುರುಪು ಹುರುಪಿನ ಉಸಿರು.

ಪ್ರಭವ ವಿಭವಗಳ  ಕಾಲಚಕ್ರ,
ಕುಂಬಾರ ನಿನ್ನಯ ಪ್ರಿಯಚಕ್ರ.
ವಿಕಾರಿಯ ಮಾಡಿ ಹಸಿಮುದ್ದೆ,
ಶಾರ್ವರಿಯ ರೂಪಿಸಿ ನೀ ಗೆದ್ದೆ.

ಅದೇ ಮಣ್ಣು, ಅದೇ ಬೇರು,
ಕಾಲಕಾಲಕೆ ಹೂಸ ಚಿಗುರು.
ಅಳಿಸಿದೆ ಕಾಲವು ಹೆಜ್ಜೆಯ ಗುರುತು,
ಕಾಲಕಾಲಕೆ ಹೊಸ ತಿರುವು.

ಹಳೆಯದ ಕಳಿಚಿದೆ ಸಮಯ,
ಹೊಸತನು ಧರಿಸುವ ಸಮಯ.
ಬುವಿಗಿತ್ತಿದೆ ಹಸಿರಿನ ಸೀರೆಯ,
ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಹೂಗಳೊಡವೆಯ.

ತಪ್ಪದ ಅನುಕರಣೆ ನಮ್ಮಗಳದು,
ಜೀವಂತ ಸಮಯದ ಗೊಂಬೆಗಳದು.
ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆಯ, ಒಡವೆಯ ಆನಂದ,
ಕಾಯೋ ನಮ್ಮನು ಗೋವಿಂದ!