ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೫೦

ಸೀಬೆ ತಿನ್ನಬಹುದಾದರೆ ಮಾವು ತಿನಲಾಗದು

ಲಾಭವುಂಟೇನು ಮಧುಮೇಹಿಯಾಗಿರಲು |

ಜೇಬು ತುಂಬಿರೆ ಸಾಕೆ ಎಲ್ಲ ಅನುಭವಿಸಲಿಕೆ

ತೂಬು ಇದೆ ಬದುಕಿನಲಿ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪೬||

ಇಬ್ಬನಿಯು ಕಾಣುವುದು ಮುತ್ತಿನಾ ಮಣಿಗಳೊಲು

ಹುಬ್ಬಿನಾ ಎಸಳುಗಳು ಇಂದ್ರಛಾಪದೊಲು |

ಕಬ್ಬಿಗನ ಕಣ್ಣುಗಳು ಮಾಯದಾ ದುರ್ಬೀನು

ಹೆಬ್ಬೆಟ್ಟೆ ಅವನಿರಲಿ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪೭||

ಚಿನ್ನದಾ ತಲ್ಪದಲಿ ಮಾಳಿಗೆಯ ಮನೆಯಲ್ಲಿ

ರನ್ನದಾ ಕಂಬಳಿಯ ಹೊದ್ದು ಮಲಗುತಲಿ |

ಹೊನ್ನಿನಾ ತಟ್ಟೆಯಲಿ ಊಟ ಮಾಡಿದರೇನು

ಮಣ್ಣಾಗುವುದು ಸತ್ಯ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪೮||

ಹಕ್ಕಿಯೊಲು ಹಾರಿದೆವು ಮೀನಿನೊಲು ಈಜಿದೆವು

ಸೊಕ್ಕಿನಲಿ ಬುವಿಯಲ್ಲೆ ಎಡವಿ ಬಿದ್ದಿಹೆವು |

ಮಿಕ್ಕ ಸಮಯದಲಿ ಎಚ್ಚರ ತಪ್ಪಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಡೆ

ದಕ್ಕುವುದೆ ಅನ್ನವದು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪೯||

ಹೊರದೂಡುವುದು ಎಂತು ಕಲಿಯನ್ನು ಮನದಿಂದ

ಬರುವನಕ ಕಲ್ಕಿ  ಕಾಯುತಿರಬೇಕೇನು |

ತೊರೆ ಹಿಂಸೆ ಪಣ ಪಾನ ಪರನೀರೆ ಸಂಗಗಳ

ಧರೆಗೆ ಉರುಳುವನು ಕಲಿ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೦||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೪೯

ಗೆಳೆತನವೆ ಸಂಬಂಧಗಳಲಿ ಅತಿ ಉತ್ತಮವು

ಎಳೆಗಳಿರದಿರೆ ಆಸ್ತಿ ಅಂತಸ್ತುಗಳದು |    

ಸೆಳೆಯುವವು ಬುದ್ಧಿಮನಗಳು ಈರ್ವರನು ಸನಿಹ

ಪುಳಕಗೊಳಿಸುತ ಮನವ  ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪೧||

ಮರೆವೊಂದು ವರದಾನ ಮರೆಯಲಿಕೆ ನೋವುಗಳ

ಹೊರೆಯೆಲ್ಲ ಇಳಿದಾಗ ನಸುನಗುವು ಮೂಡೆ |

ಕರಗಿಹೋಗಲಿ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿರುವ ಹಿಮಪಾತ

ಮರೆಯಾಗಿ ಮೋಡಗಳು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪೨||

ದುಡುಕದಿರು ಆತುರದಿ ಕೋಪದಾ ತಾಪದಲಿ

ಎಡವದಿರು ಸುರಿಯುವುದು ನಿನ್ನದೇ ರಕುತ |

ಅಡಿಯಿಡುವ ಮುನ್ನ ಯೋಚಿಸು ಒಂದೆರಡು ಘಳಿಗೆ

ಕೊಡೆ ಮಾಡು ಬುದ್ಧಿಯನು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪೩||

ದಣಿಸಿದರೆ ಮನವನ್ನು ಸೋಲುವುದು ದೇಹವದು

ಮಣಿಸಿದರೆ ದೇಹವನು ಹೊಮ್ಮುವುದು ಹುರುಪು |

ಗಣಿಯಂಥ ಕಾಯವಿದು ದೇವನದ್ಭುತ ಸೃಷ್ಟಿ

ಚಣ ಸಾಕೆ ಅದನರಿಯೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪೪||

ಮರೆಯೋಣ ತಪ್ಪುಗಳ ಬಂಧುಮಿತ್ರರ ನಡುವೆ

ಬೆರೆಯೋಣ ಸಂತಸದಿ ಬದುಕಿನಲಿ ನಲಿಯೆ |

ಮೆರೆಯೋಣ ಗೆಳೆತನದ ಸವಿಫಲದ ರುಚಿಯನ್ನು

ಮೆರೆವಂತೆ ಕಾಗೆಗಳು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೪೫||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೪೮

ಪ್ರೀತಿಯೆಂದರೆ ಅದುವೆ ವ್ಯವಹಾರ ಅಲ್ಲಣ್ಣ

ಪಾತಕವು ಬದಲಿಗೇನಾದರೂ ಬಯಸೆ |

ಏತದಂತಿರಬೇಕು ಅಕ್ಕರೆಯ ಹಂಚಲಿಕೆ

ಜೋತುಬೀಳದೆ ಫಲಕೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೬||

ಮರೆಯದಿರು ನೇಹಿಗರ ತೊರೆಯದಿರು ಹಿರಿಯರನು

ತೊರೆದೆಯಾದರೆ ತೊರೆದೆ ಜೀವನದ ಸಿರಿಯ |

ಕೊರೆಯುವುದು ಮನವ ಜೀವನದ ಕೊನೆಗಾಲದಲಿ

ಬರಿದೆ ಹಲುಬುವೆ ನೀನು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೭||

ಉಚಿತದಲಿ ಸಿಕ್ಕಿರಲು ದೇಹವದು ನಮಗೆಲ್ಲ

ಉಚಿತವೇ ದೇಹವನು ಕಡೆಗಣಿಸೆ ನಾವು |

ರಚನೆಯಾಗಿದೆ ದೇಹ ಸೂಕ್ತದಲಿ ಸಾಧನೆಗೆ

ಶಚಿಪತಿಗೆ ಸುರಕರಿಯು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೮||

ಜಾಲತಾಣಗಳು ಜನಗಳ ದಾರಿ ತಪ್ಪಿಸಿವೆ

ಹೊಲಸನ್ನು ತುಂಬಿಸುತ ತಲೆಯ ತುಂಬೆಲ್ಲ |

ಕಲಿಸುತಿವೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸುಜ್ಞಾನ ಪಾಠಗಳ

ಅಲಗು ಎರಡಿರೊ ಖಡ್ಗ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೯||

ಕಪಟ ನಾಟಕವನಾಡುವ ಚತುರರೇ ಕೇಳಿ

ಉಪದೇಶ ಠೀವಿಯಲಿ ನಾಟಕದ ವೇಷ |

ಜಪಮಾಲೆ ಹಿಡಿದವರು ಎಲ್ಲ ಸಾತ್ವಿಕರಲ್ಲ

ಅಪಜಯವು ನಿಮಗಿರಲಿ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ  ||೨೪೦||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೪೭

ಹಾಲು ಹಾಲಾಹಲಗಳೆರಡು ಬೆರತಿರುವಂತೆ

ಜಾಲತಾಣಗಳು ಗೊಂದಲದ ರಸಪಾಕ |

ಹಾಲು ಕುಡಿಯುವ ಜಾಣ್ಮೆಯಿರಬೇಕು ಹಂಸದೊಲು

ಜಾಲಿಮರ ನೆರಳಾಯ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೧||

ಮದುವೆಯದು ಬಂಧನವೊ ಇಂಧನವೊ ಜೀವನಕೆ?

ಬದುಕಿನಾ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾಡುತಿದೆ ಯುವಜನರ |

ಕದವ ತೆರೆಯುವುದು ಸಂಘಟಿತ ಬದುಕಿಗೆ ಮದುವೆ

ನದಿಯು ಸಾಗರದೆಡೆಗೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೨||

ಆಗಸದೆಲ್ಲೆಯಲಿ ವಿಹರಿಸಲೇನು ಪಕ್ಷಿಗಳು

ಬಾಗಬೇಕಿದೆ ಬುವಿಯೆಡೆಗೆ ಉದರಕಾಗಿ |

ಹೋಗಿ ನಿಂತರು ಕೂಡ ಕನಸಿನಾ ಸಗ್ಗದಲಿ

ಸಾಗುವಳಿ ಬುವಿಯಲ್ಲೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೩|| 

ಬದುಕಿನಲಿ ಕಷ್ಟಗಳು ಬೆಂಬಿಡದೆ ಬರುತಿರಲು

ಕುದಿಯುತಿಹ ನೀರಿನಲಿ ಗುಳ್ಳೆಗಳ ಹಾಗೆ |

ಎದೆಗುಂದದಿರು ಕಾಲಚಕ್ರ ತಿರುಗುವುದು ತಾನ್

ಎದೆಯು ಹಗುರಾಗುವುದು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೪||

ಹಣದಾಸೆ ಮಣ್ಣಾಸೆ ಹೆಣ್ಣಾಸೆಗಳು ಮೂರು

ತೃಣವೆಂದು ತೊರೆದವರೆ ಸಾಧಕರು ನೋಡು |

ರಣರಂಗವಾಗೆ ಮನವೀ ರಕ್ಕಸರ ಮುಗಿಸೆ

ಗುಣವಂತರಾಗುವರು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೫||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೪೬

ದಿನವೊಂದರಲೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುವುದೆ ಸಿಹಿ ಹಣ್ಣು

ಕನಸು ನನಸಾಗುವುದೆ ಕಂಡ ಕ್ಷಣದಲೆ |

ಅನವರತ ಎಡೆಬಿಡದೆ ಸಾಧನೆಯ ಮಾಡಿದರೆ

ನಿನಗೆ ದೊರಕುವುದು ಫಲ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೨೬||

ತಿದ್ದುವರು ಇರಬೇಕು ತಪ್ಪುಗಳ ಮಾಡಿದೊಡೆ

ಕದ್ದವಗೆ ತಿಳಿಹೇಳಿ ತರಬೇಕು ಶಿಸ್ತು |

ಗೆದ್ದವಗೆ ಕೂಡ ಇರಬಹುದಲ್ಲ ದೋಷಗಳು

ಮದ್ದು ನೀಡುವನು ಗುರು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೨೭||

ಸತ್ಯನಾರಾಯಣನ ಪೂಜೆಯನು ಮಾಡುವರು

ನಿತ್ಯ ಸುಳ್ಳಿನ ಹಾರ ಪೋಣಿಸುತ ನಿಂದು

ಹತ್ಯೆಗಳ ಮಾಡಿ ತಬ್ಬಲಿಗಳನು ಸಾಕುವರು

ಕೃತ್ಯಗಳ ವೈರುಧ್ಯ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೨೮||

ಬೆಣ್ಣೆಯನು ಕಾಯಿಸದೆ ತುಪ್ಪವಾಗದು ಕೇಳು

ಉಣ್ಣೆಯನು ಹೆಣೆಯದಿರೆ ಆಗುವುದೆ ಟೋಪಿ |

ಅಣ್ಣಯ್ಯ ಕಾಯಕವ ನೀನೆ ಮಾಡಲುಬೇಕು

ಕಣ್ಣಯ್ಯ ಫಲಕೊಡುವ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೨೯||

ಕರುಬದಿರು ನೆರೆಯವಗೆ ಕೋಟಿಗಳು ದೊರಕಿರಲು

ಪರರ ಖಾತೆಯ ಧನವು ಪರರಿಗೇ ಪ್ರಾಪ್ತಿ |

ಅರಿತಿರುವ ಚಿತ್ರಗುಪ್ತನು ಖಾತೆಗಳ ವಿವರ

ಮರೆತು ನೀಡನು ನಿನಗೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೩೦||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೫೧

ಕತ್ತಲೆಯ ಕೂಪದಲಿ ಬೆಳಕು ಕಂಡರೆ ಹಬ್ಬ

ಎತ್ತಲಿಂದಲೆ ಬರಲಿ ಸುಜ್ಞಾನ ತಾನು |

ಸುತ್ತಲಿನ ದೀಪಗಳ ಭಕ್ತಿಯಲಿ ವಂದಿಸುವೆ

ಬೆತ್ತಲೆಯ ಮನದಿಂದ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೧||

ಉರುಳುತಿದೆ ಕಾಲವದು ಹಿಂದಿರುಗಿ ನೋಡದೆಯೆ

ತಿರುಗುತಿದೆ ಮನಸು ನೆನಪುಗಳ ಸುಳಿಯಲ್ಲೆ |

ಬರುವ ನಾಳೆಗಳ ಭಯ-ಆಸೆಗಳ ಬಲೆಯಲ್ಲೆ 

ಕರಗುತಿದೆ ದಿನವೊಂದು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೨||

ಪರಕೀಯ ದಾಸ್ಯದಲಿ ಬಳಲಿದ್ದ ಭಾರತಿಯೆ

ಅರಳಿರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಅಮೃತದಾ ಸ್ವಾದ |

ಕುರುಡಾಸೆ ಮಕ್ಕಳದು ಪಾತಕಿಗೆ ಮಣೆಹಾಕಿ

ತರದಿರಲಿ ಸಂಕೋಲೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೩||

ಸಸಿಯು ಟಿಸಿಲೊಡೆಯುವುದು ಎಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತಲಿರಲು

ಹೊಸ ಮೋಡ ಮೂಡುವುದು ಎಲ್ಲಿ ಆಗಸದಿ

ಬಸಿರ ಸೇರುವುದೆಲ್ಲಿ ಮರುಜನ್ಮದಲಿ, ಅರಿತ

ಜಸವಂತರಾರಿಹರು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೪||

ಭತ್ತದಲಿ ದೊರೆಯುವುದೆ ಬೇಳೆಯಾ ಕಾಳುಗಳು

ಹುತ್ತದಲಿ ಹಾವಿರದೆ ಹುಲಿಯಿರುವುದೇನು |

ಸುತ್ತಲಿನ ಜನ ತಪ್ಪು ಮಾಡುವುದು ಸಹಜ ಗುಣ

ಕತ್ತಿಯೆತ್ತದೆ ತಿದ್ದು ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೫||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೫೨

ಆರು ರಿಪುಗಳು ಲಗ್ಗೆಯಿಟ್ಟಿಹವು ನರಪುರಿಗೆ

ಆರು ತಡೆವರು ಭೀಕರದ ರಕ್ಕಸರನು |

ಊರಿನೊಡೆಯನು ತಾನು ಹಿಡಿಯದಿರೆ ಖಡುಗವನು

ಗೋರಿಯಾಗ್ವುದು ಪುರವು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೬||

ಅವಳ ಮೆಲುನುಡಿಯ ಸಿಹಿಗಿಂತ ಸವಿಯೇನಿಲ್ಲ

ಕವಿಯು ಬಣ್ಣಿಸಲಾರ ಎದೆಯ ಅನುಭವವ |

ಸವಿಜೇನು ತುಳುಕುತಿರೆ ತುಟಿ ನೋಟ ತಾಕುತಿರೆ

ಅವನಿಯನು ಗೆದ್ದಂತೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೭||

ಕಲಿತಿರುವ ವಿದ್ಯೆಯನು ಹಂಚುತ್ತ ಬಾಳುತಿರು

ಉಳಿಯುವುದು ನಿನ್ನಲ್ಲೆ ಬೇರೂರಿ ಮರವಾಗಿ |

ಬಳಸಿದರೆ ಖಡ್ಗವದು ಹರಿತದಾ ಆಯುಧವು 

ಬಳಸದಿರೆ ಕಿಲುಬು ಕಲೆ ಪರಮಾತ್ಮನೆ  ||೨೫೮||

ಕಾಣಿಕೆಯು ಹುಂಡಿಯಲಿ ಕಾಣಿಕೆಯು ಹೆಚ್ಚುತಿದೆ

ದೇಣಿಗೆಯು ಕೇಳದೆಯೆ ಸೇರುತಿದೆ ನೋಡಿ |

ಕಾಣಿಕೆಯು ಲಾಭಕ್ಕೊ ತಪ್ಪಿಗೋ ಭಕ್ತಿಗೋ?

ಶಾಣೆಯಾದರು ಮಂದಿ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೫೯||

ಕಳವಳದ ಘಳಿಗೆಗಳು ಬಾಳಿನಲಿ ಒರೆತಗಳು

ಕಳೆಯದಿರು ಸಂಯಮವ, ತೋರು ನೀ ಸ್ಥಿರತೆ |

ಉಳಿಬೇಕು ಪೈಪೋಟಿ ಓಟದಲಿ, ಬದುಕೆಲ್ಲ

ಮಳೆಯಲ್ಲೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೨೬೦||