Saturday, December 17, 2022

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೭೭

ಬುವಿಯಲ್ಲಿ ಜೀವನವು ಗೋಜಲಿನ ಗೂಡಂತೆ

ಕಿವಿಮಾತ ಪಾಲಿಸಿರೆ ಸರಳ ಸೋಪಾನ |

ಅವಿರತ ಶ್ರಮ ಸಹನೆ ಅನಸೂಯೆ ಕ್ಷಮೆಗಳಿರೆ

ಸವಿಗೊಳಿಸುವವು ಬದುಕ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೮೧||

ಅನಸೂಯೆ = ಅಸೂಯೆ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು


ಬಣ್ಣಗಳು ಏಸೊಂದು ನಮ್ಮ ಭೂಲೋಕದಲಿ

ಕಣ್ಣುಗಳು ಸವಿಯುತಿವೆ ರಸಪಾಕ ನಿತ್ಯ |

ಉಣ್ಣಲೇನಿದೆ ಕೊರೆ ಪ್ರಕೃತಿಯೇ ಅಟ್ಟುತಿರೆ

ಬಣ್ಣಿಸಲು ಸೋತ ಸನೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೮೨||

ಅಟ್ಟು = ಅಡುಗೆ ಮಾಡು, ಸನೆ = ನಾಲಿಗೆ


ಸಂತಸವ ಹಂಚಿದರೆ ಸಂತಸವು ಹೆಚ್ಚುವುದು

ಕಂತೆ ಧನ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಸಂತಸವು ಕ್ಷಣಿಕ |

ಅಂತರಾತ್ಮನ ಅರಿಯೆ ಶಾಶ್ವತದ ಸಂತಸವು

ಚಿಂತೆಯನು ಮರೆಸುವುದು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೮೩||


ದನಿಯಿರದ ಜೀವಿಗಳ ಕಾಡಾಗುತಿದೆ ನಷ್ಟ

ಮನುಜನಾಕ್ರಮಣದಿಂ ಬದುಕುವುದೆ ಕಷ್ಟ |

ವನಜೀವಿ ತಿರುಗಿಬೀಳುವ ಮುನ್ನ ಎಚ್ಚೆತ್ತು

ದನಿಯಾಗು, ಸಹಬದುಕು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೮೪||


ಊರ ದೊರೆಯಾದರೂ ಅಮ್ಮನಿಗೆ ಮಗ ತಾನು

ಕಾರುಬಾರಿರಲೇನು ಗುರುವಿನಾ ಶಿಷ್ಯ |

ಚಾರುಮತಿಯಾದರೂ ಪತಿಯ ನೆರಳಾಗುವಳು

ಜೋರು ಪಾತ್ರದ ಮಹಿಮೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೮೫||

ಚಾರುಮತಿ = ಜ್ಞಾನವಂತೆ

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೭೬

ಸಾಗರವು ಇರುವರೆಗೆ ಅಲೆಗಳವು ನಿಲ್ಲುವವೆ

ಭೋಗದಾಸೆಯು ನಿಲದು ಜೀವವಿರುವರೆಗೆ |

ಜೋಗಿಯಾಗುವುದೇಕೆ ಆಸೆಗಳ ಅದುಮಿಡಲು

ಯೋಗ ಮನಸಿಗೆ ಕಲಿಸು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ |೩೭೬||


ಬೇಯಿಸಲು ರಂಜಿಸಲು ಶಯನದಲು ಯಂತ್ರಗಳು!

ಆಯಾಸ ದೇಹಕ್ಕೆ ಲವಲೇಶವಿಲ್ಲ |

ಕಾಯಕ್ಕೆ ಅತಿಸುಖದ ಸೇವೆಯಾ ಅತಿಶಯವು

ನೋಯುತಿದೆ ಮನಸೊಂದೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೭೭||


ಧನವನ್ನು ಪಡೆವಾಸೆ ನೆಮ್ಮದಿಯ ಜೀವನಕೆ

ಧನವಧಿಕ ದೊರೆತವಗೆ ನೆಮ್ಮದಿಯು ಎಲ್ಲಿ? |

ಧನವು ತರುವುದು ಚಿಂತೆ ಹಲವಾರು, ನೆಮ್ಮದಿಗೆ

ಮನದೆ ತೃ ಪ್ತಿಯುಬೇಕು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೭೮||


ಕೊಡಿ ಕೊಡದೆ ಇರಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಧನಕನಕಗಳನು

ಕೊಡಬೇಕು ಮಾನವತ್ವದ ಪಾಠವನ್ನು |

ನೆಡಬೇಕು ದೇಶಭಾಷೆಯ ಭಕ್ತಿ ಬೀಜವನು

ಸುಡಬೇಕು ವೈಷಮ್ಯ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೭೯||


ಕರಿನೆರಳ ಛಾಯೆಯಲಿ ಮುಳುಗಿಹುದು ಜಗವಿಂದು

ಜರಿದಿಹೆವು ಅವರಿವರ ಕಾರಣವು ಸಿಗದೆ |

ಕಿರಿದಾದ ಮನಗಳಲಿ ಮೂಡಬೇಕಿದೆ ಬೆಳಕು

ಹರಿ ನೀನೆ ಕರುಣಿಸೋ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೮೦||


ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೭೫

ಅಲ್ಪನಿಗೆ ಐಶ್ವರ್ಯ ಬಂದಾಗ ಉಳಿಯದದು

ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲವೆ ಮಾತ್ರ ಇಂದ್ರವೈ ಭೋಗ |

ಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಸಿಂಗಾರ ಜೀವ ತುಂಬದು ಅದಕೆ

ಕಲ್ಪನೆಯ ಕೂಸಹುದು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೭೧||

ಅಲ್ಪ = ದುರಭಿಮಾನಿ

 

ಹೆಸರು ಮಾಡಲು ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗೆ ಶರಣೇಕೆ?

ಬಸಿ ಬೆವರ ನಿನ್ನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ |

ಪಸರಿಸುತ ನಿನ ಕಾರ್ಯ ಜನರೆದೆಗೆ ಮುಟ್ಟಿದೊಡೆ

ಹಸಿರಾಗುವುದು ಹೆಸರು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೭೨||


ಗಗನವನು ನೋಡಲಿಕೆ ನೂಕಾಟ ಏತಕ್ಕೆ?

ಜಗಳವದು ಏಕೆ ಸಾಗರದಿ ಈಜಲಿಕೆ? |

ಜಗಪತಿಯ ಮಂದಿರದಿ ತಳ್ಳಾಟ ಬೇಕಿದೆಯೆ

ಭಗವಂತನಾ ಕೃಪೆಗೆ? ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೭೩||


ಬೆಳಕು ಇರುವೆಡೆಯಲ್ಲೆ ಕರಿನೆರಳು ಮೂಡುವುದು

ಕಲಹ ಪತಿಪತ್ನಿಯರ ಸನಿಹ ಮಾಡುವುದು |

ಬೆಳೆಗಿಂತ ದಿವಿನಾಗಿ ಕಳೆಯು ತಲೆಯೆತ್ತುವುದು

ಇಳೆಯ ವೈರುಧ್ಯಗಳು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೭೪||


ಕೈಯಲ್ಲಿ ಜಪಮಾಲೆ ಮನದಲ್ಲಿ ಮಧುಬಾಲೆ

ಬಾಯಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಗಳು ತಲೆಯಲ್ಲಿ ತಂತ್ರ |

ನಾಯಕರು ಹೀರಿಹರು ಪ್ರಜೆಗಳಾ ರಕುತವನು

ಲಾಯಕ್ಕೆ ಬದುಕಲಿಕೆ? ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೭೫||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೭೪

ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ವೇದಾಂತಸಾರದಾ ಪಲಕುಗಳು

ನಡೆಯಲ್ಲಿ ತೋರಿಕೆಯ ಹುಸಿಯ ಥಳಕುಗಳು |

ಬಡಿವಾರ ಬದುಕಿನಲಿ ಏಕಿಂಥ ಹುಳುಕುಗಳು?

ಸುಡುಗಾಡು ಸನಿಹವಿದೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೬||


ಕನಸಿರಲು ಸಾಧಿಸಲು ಕಾಣುವುದು ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ

ಅನವರತ ಗುರಿಯಕಡೆ ಸಾಗುವುದು ಹೆಜ್ಜೆ |

ಕೊನೆಯ ಮುಟ್ಟುವ ಛಲವು ಕಾಣುವುದು ಕಂಗಳಲಿ

ಸನಿಹ ಸುಳಿಯದು ಜಡತೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೭||


ಸಂಕಲ್ಪ ಬಲವು ತಾನ್ ಎಲ್ಲ ಬಲಗಳ ರಾಜ‌

ಸಂಕಟದ ಸಮಯದಲಿ ಸರಿ ರಾಮಬಾಣ |

ಲಂಕೆಗೇ ಹಾರಿದ್ದ ಹನುಮನಾ ಬಲದಂತೆ

ಶಂಕೆಯೇ ಇರದ ಬಲ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೮||


ಮಸಣಕ್ಕೆ ಸನಿಹದಲಿ ತಲುಪಿ ನಿಂತಿದ್ದರೂ

ಹೊಸದೊಂದು ಮರದ ಸಸಿ ನೆಟ್ಟು ಮರೆಯಾಗು

ಹಸಿ ತಂಪು ನಿನಗಿತ್ತ ಮರವನ್ನು ನೆಟ್ಟವರ

ಹೆಸರ ಬಲ್ಲೆಯ ನೀನು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೯||


ಸಾಗರದ ನೀರಿನಲಿ ಬೆರೆತಿರುವ ಲವಣದೊಲು 

ಬೇಗುದಿಯು ಮನದಲ್ಲಿ ಬೆರೆತು ನಿಂತಿಹುದು |

ಪೋಗಾಡು ಲವಣವನು ನೀರನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿ

ರಾಗ ತೊಳೆ ಮನದಿಂದ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೭೦||

ಪೋಗಾಡು = ಹೋಗಲಾಡಿಸು

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೭೩

ಸಾಧನೆಯು ಸಫಲವದು ಜನಕೆ ಉಪಯುಕ್ತವಿರೆ

ಬೋಧಿಸದ ಜ್ಞಾನಿಯಿರೆ  ಶಿಷ್ಯರಿರಲೇಕೆ |

ಗೋಧಿಯನು ಬೆಳದೇನು ಫಲ ರೊಟ್ಟಿ ಉಣ್ಣದಿರೆ

ಹಾದಿ ಹಿಡಿ ಜನಪರದ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೧||


ವಿಧಿಬರಹ ಕಾಕಲಿಪಿ ಅರಿಯುವುದು ಬಲುಕಷ್ಟ

ಬದುಕು ಸವೆಸುವುದೇಕೆ ಅದನು ಓದಲಿಕೆ |

ಬದಿಗೆ ಸರಿಸುತ ಅದನು ಹಿಡಿ ಬೇಗ ಲೇಖನಿಯ

ಒದಗಿಸಲು ಹೊಸಬರಹ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೨||


ಪತಿ ಪತ್ನಿ ಸಂಬಂಧ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಇಳೆಯಲ್ಲಿ

ಜೊತೆನಡೆಸಿ ಅಪರಿಚಿತ ಮನಗಳನು ಬೆಸೆದು |

ಅತಿ ಕಠಿಣ ಒರೆತಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡಿಕೊ ಳ್ಳುತ ಗೆದ್ದು

ಚಿತೆಯಲ್ಲಿ ಭಸ್ಮವದು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೩||


ಹಸಿದಿರಲು ಹೊಟ್ಟೆ ಅನ್ನದ ಚಿಂತೆಯೊಂದಿಹುದು

ಹಸಿವ ನೀ ಗಿಸಲು ನೂರೆಂಟು ಚಿಂ ತೆಗಳು |

ಹಸಿವಿರಲಿ ತೀರದೊಲು ಜ್ಞಾನದಾ ಪಥದಲ್ಲಿ

ಹುಸಿಯ ಬೇ ಡಿಕೆಯಲ್ಲ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೪||


ನೋವಿನಾ ನೆನಪುಗಳ ಭೂತವದು ಬೆಂಬಿಡದು

ನಾವು ಹೊರಗಟ್ಟದಿರೆ ಬಲವಂತದಿಂದ |

ಶಾವಿಗೆಯ ಪಾಯಸದಿ ಕೂದಲದು ಬೇಕೇನು

ಸೋವಿಗೂ ಬೇಡವದು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೫||

ಸೋವಿ = ಅಗ್ಗ

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೭೨

ಅವಕಾಶ ತಪ್ಪಿದರೆ ಹಲುಬುವುದು ಏತಕ್ಕೆ

ಶಿವಕೊಡುವ ಸೂಚನೆಯೊ ಬೇರೆಯದೆ ವರವ? |

ಅವನ ಲೀಲೆಯನು ಬಲ್ಲವರಾರು ಅವನಿಯಲಿ

ತವಕ ಬಿಡು ಸಮಯ ಕೊಡು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೫೬||


ಅರ್ಥ ಕಾಮಗಳು ಅತಿಯಾಗಿರಲು ಕುರುಡಾಗಿ

ಧರ್ಮ ಮೋ ಕ್ಷಗಳ ಮಾರ್ಗವು ಕಾಣಸಿಗದು |

ವ್ಯರ್ಥವೇ ನರಜನ್ಮ ಗುರಿತೊರೆದ ಬಾಣದೊಲು

ಮರ್ತ್ಯಲೋಕದ ಮಹಿಮೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೫೭||


ಬರೆಯುವುದೆ ಕಾಯಕವು ಓದುವುದೆ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯು

ಒರೆಗೆ ಹಚ್ಚಲುಬೇಕು ಬರೆವ ಮಾತೊಮ್ಮೆ

ಒರೆಯಿಂದೆಳೆದು ಲೇಖನಿಯ ಸತ್ಯ ಮೆರೆಯುವೊಲು

ಬರವಣಿಗೆ ಮೂಡಿಸುವ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೫೮||


ಸತ್ಯವೇ ಉಳಿಯುವುದು ಸಮಯದಾಚೆಯವರೆಗೆ

ಮಿಥ್ಯವೇ ಅಳಿಯುವುದು ಕೆಲಕಾಲ ಬೆಳಗಿ |

ನಿತ್ಯವೂ ಸತ್ಯಮಾ ರ್ಗದಲಿ ನಡೆ, ಮಾತಿನಲಿ

ತಥ್ಯವಿರೆ ಆನಂದ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೫೯||

ತಥ್ಯ = ತಿರುಳು


ದೊರೆಯುವುದೆ ಎಲ್ಲರಿಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಜಗದಲ್ಲಿ?

ದೊರಕುವುದು ಎಲ್ಲರಿಗೆ ಮಾತ್ರವೇ ಕೆಲವು |

ಸುರರಿಗೂ ಅನಿಸುವುದು ಇನ್ನಷ್ಟು ಬೇಕೆಂದು

ಕೊರಗದಿರು ಇಲ್ಲದಕೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೬೦||

ಮುಕ್ತಕಗಳು - ೭೧

ಅತಿಯಾಸೆ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಬಲವಾದ ಕಾರಣವು

ಮಿತಿಯಾಸೆ ಜೀವನವ ನಡೆಸೊ ಇಂಧನವು |

ಜೊತೆಯಾಗಬೇಕು ಕರ್ತವ್ಯದಾ ಕಾಯಕವು

ಇತಿಮಿತಿಯ ಬದುಕಿರಲಿ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೫೧||


ಮನಸಿನಲಿ ಚೆಲುವಿರಲು ತೋರುವುದು ನುಡಿಗಳಲಿ 

ಮನಗಳನು ಅರಳಿಸುತ ಹರುಷ ಹಂಚುವುದು |

ಜಿನುಗುವುದು ಜೇನು ಮಾತಿನಲಿ ಒಡನಾಟದಲಿ

ತೊನೆಯುವವು ಹೃದಯಗಳು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೫೨||


ಧನವು ಎಷ್ಟಿರಲೇನು ನಿಧನ ತಪ್ಪುವುದೇನು

ಗುಣ ಚರ್ಚೆಯಾಗುವುದು ಮರಣದಾ ಸಮಯ |

ಹಣವ ಹೊಗಳುವರೇನು ಗುಣವ ಪಕ್ಕದಲಿಟ್ಟು

ಗುಣಕೆ ಹಣ ಹೋಲಿಕೆಯೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೫೩||


ಬಂಧುಗಳು ನಾವೆಲ್ಲ ಅರಿಯಬೇಕಿದೆ ನಿಜವ

ಚಂದದಲಿ ಸೇರಿಹೆವು ಜನುಮವನು ಪಡೆದು

ಒಂದೆ ಜಲ ವಾಯು ಬುವಿ ಆಗಸವು ರವಿ ಶಶಿಯು

ತಂದೆಯೊಬ್ಬನೆ ನಮಗೆ ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೫೪||


ಒಂದು ಹಣತೆಯು ಹಚ್ಚಿದರೆ ನೂರು ಹಣತೆಗಳ

ಒಂದು ನಗು ಬೆಳಗುವುದು ನೂರು ಮನಗಳನು |

ಕುಂದದೆಯೆ ಬದುಕಿನಲಿ ಚೆಂದ ನಗುವನು ಹಂಚು

ಅಂದವಿರು ವುದುಬದುಕು ~ ಪರಮಾತ್ಮನೆ ||೩೫೫||